Friday, September 27, 2024

Nanao → Irem → Eizo → Nazca → Irem → Granzella

Amiral gemisi serisi R-Type sayesinde, Irem video oyunları tarihinde sonsuza kadar yüksek bir konumda kalacaktır; Irem, birçok çığır açan oyun geliştirmiştir, ancak insanlığın uzaylı Bydo ile mücadelesini anlatan hikaye muhtemelen en çok bilinenidir. Ancak, Irem’i ve mirasını tam olarak anlayabilmek için, şirketin tarihindeki iki ayrı dönemi bilmek gerekir; bu dönemler 1990’ların ortasında bir noktada birbirinden ayrılmıştır. Aslında, her biri kendi başına ayrı bir şirket gibi görülebilir, sanki "Irem" adında iki oyun şirketi varmış gibi. Bu tarih karmaşıktır ve birinci elden kaynakları bulmak zordur; mevcut resmi web sitesi yalnızca şirket tarihini 1997'ye kadar belgeliyor, yani bu tarihten önceki "eski Irem"e dair bilgi vermiyor.

Irem, 1974 yılında International Playing Machine (IPM) adıyla kuruldu; merkezi, Japonya'nın Honshu adasının kuzey kıyısına yakın, Tokyo ve Kansai şehirleri olan Kyoto ve Osaka'dan oldukça uzak olan Hakusan’da bulunmaktadır. 1979 yılında IPM, IREM oldu. 1980 tarihli UniWar S (diğer adıyla: Capsule Invader / Gingateikoku No Gyakushuu) kullanım kılavuzu, kısaltmanın “International Rental Electronics Machines” (Uluslararası Kiralık Elektronik Makineler) anlamına geldiğini ortaya koyuyor. 1980'lerin ortalarında bir noktada bu, "Innovations in Recreational Electronic Media" (Rekreasyonel Elektronik Medyada Yenilikler) olarak değişti, ancak bunun ne zaman gerçekleştiğine dair net bir kaynak bulunmamakta (1990 dolaylarında Irem America Corp. kataloğu, yeni kısaltmayı listeliyor).

1994 yılında Irem bir düşüş yaşamaya başladı ve burada işler karmaşıklaşıyor, çünkü hiçbir çalışan bu konuyla ilgili ayrıntılardan gerçekten bahsetmedi. Tam anlamıyla kapanmadı, ama oyun yapmayı bırakmış gibi göründü. Her ne sebeple olursa olsun, büyük bir çalışan grubu Irem'den ayrılarak Nazca Corporation’ı kurdu - ya resmi olarak ya da yeni şirket için gizlice çalışarak. Çalışanlar hala takma adlar kullandıkları için, kimin ne yaptığı ve nerede çalıştığı konusu spekülasyona açık.

Wikipedia ve MobyGames gibi çevrimiçi kaynaklar, birincil kaynaklar olmaksızın çelişkili bilgiler sunuyor. Kilit olay, Nanao adında bir şirketin Irem’i yeniden başlatmasıdır - ya uykuya dalmış Irem Corporation'ı yeniden canlandırarak ya da Irem Software Engineering adında yeni bir şirket kurarak ve ardından eski Irem Corp.'u bünyesine katarak. Tüm kaynaklar 1997 yılını yeniden doğuş yılı olarak gösteriyor; Irem'in web sitesi Nisan 1997'yi kuruluş tarihi olarak belirtiyor ve MobyGames, 1994'te yalnızca iki Irem oyunu, 1998'e kadar ise sadece bir tane olduğunu listeliyor, ardından normal oyun geliştirme süreci yeniden başlıyor. Ancak hiç kimse Irem'in ana şirketi Nanao'yu, diğer adıyla Eizo'yu tartışmıyor...

Nanao/Eizo tarihi de aynı şekilde karmaşıktır, ancak resmi tarihten (www.eizoglobal.com) özetle: Şirket, 1968 yılında Hakui Electric Corporation olarak kuruldu, siyah beyaz televizyonlar üretiyordu. 1973 yılında adını Nanao olarak değiştirdi. 1978 yılında masa üstü arcade monitörleri üretmeye başladı, bunlar arasında Space Invaders'da kullanılanlar da vardı. 1980 yılında Irem Corporation’ı satın aldı. 1985 yılında Avrupa’da Eizo marka adıyla PC monitörleri satmaya başladı. 1996 yılında Nanao, Japonya ve Kuzey Amerika’da Nanao marka adını kullanmayı bıraktı ve dünya genelinde Eizo marka adını ve yeni logosunu benimsedi (ancak görünüşe göre şirketin adı hala Nanao idi). 1999 yılında işler biraz tuhaflaştı; şirketin web sitesine göre: "Nanao Corporation ve Eizo Corporation birleşti ve şirket Eizo Nanao Corporation adını aldı." 2013 yılında ise şirketin adı Eizo Nanao Corporation’dan EIZO Corporation olarak değiştirildi. Bu tarih boyunca Irem, neredeyse bir dipnot gibiydi; ancak Nanao marka adının 1996 yılında sona erdirilmesi, Irem’in geçici duraklamasıyla aynı zamana denk geliyor ve perde arkasında bir tür ilişki ve oyunlar olduğunu ima ediyor.

1997 sonrası Irem’in en iyi oyunları iyi bilinir: birkaç R-Type güncellemesi, Disaster Report serisi, Steambot Chronicles ve Japonya’ya özel birkaç ithalat oyunu, örneğin bir itfaiyeci macerası olan Sakurazaka Shouboutai (bu oyunu onlar yayımlamışlardı). Ne yazık ki, Irem ikinci kez 2011’deki Touhoku depremi ile sona erdi. Bu noktadan sonra oyunlar iptal edildi, web siteleri kapatıldı ve PSN gibi indirme hizmetlerinden oyunlar çekildi. Nisan 2011'de Irem'in video oyunları bölümü dağıldı ve şirket slot makineleri ve pachinko’ya yöneldi, bu sırada Kazuma Kujo gibi çalışanlar Granzella'yı kurmak üzere şirketten ayrıldı.

Granzella, Nazca'nın öncesinde olduğu gibi, Irem’in doğrudan bir halefidir. Granzella'yı anlamak için, Irem ve Nazca’nın tarihini ve Irem’e sahip olan şirketi anlamak gerekir. Kazuma Kujo ve Mayumi Nishimura ile yaptığım röportajlar, bu arka planların bazı boşluklarını doldurmaya yardımcı oluyor. Irem’in tarihteki önemini göz önünde bulundurarak, umarım bu röportajlar diğer yazarların daha derine inip daha fazla şey keşfetmesine temel oluşturur. Nanao'nun Irem'i satın almasına, Nazca'nın SNK tarafından emilmeden önceki geçici varlığına, Irem'in yayıncılık kolunun (görünüşe göre Apies adında bir şirkete) satılmasına ve benzeri konulara bir göz atın. Hâlâ belgelenmemiş ve araştırılması gereken çok şey var...

24 Aralık 2014'te Granzella, Zettai Zetsumei Toshi haklarını satın aldığını duyuran bir basın bülteni yayımladı ve bunun sonucunda üçleme PS3 ve PSP için PSN'de yeniden yayımlandı (daha önce mevcut olmasına rağmen, Irem bunları kaldırmıştı). Granzella ayrıca Zettai Zetsumei Toshi 4 Summer Memories için 2015 sonunda duyurular yapmayı planladığını açıkladı.